Kada vidite komponente kao na slici znajte da se tada radio o TRANZISTORIMA. Oni su osnovni element mnogih elektroničkih sklopova, integriranih krugova i elektroničkih računara. Veliki broj pojedinačnih tranzistora čine mikroprocesore u Vašem laptopu, koriste se i u mobitelima, radio aparatima, itd.
Dvije osnovne funkcije tranzistora su 1. pojačavanje signala ili 2. uključivanje i isključivanje signala.
Velika prednost tranzistora su da je malih dimenzija i da je mali potrošač električne energije.
Primjer: Pretpostavimo da do tranzistora u vašem automobilu u radio prijemniku stigne mali električni signal od određene radio stanice. Usljed djelovanja malog signala što ga je primio, tranzistor u radio prijemniku dozvoljava većoj količini elektriciteta da prođe iz njegove baterije do zvučnika. Samim time što je tranzistor primio manju i pretvorio ju u veću količinu elektriciteta rezultat je jači signal na zvučniku.
KARAKTERISTIKE TRANZISTORA
Mnoge komponente, poput otpornika, kondenzatora, pa čak i diode, imaju prilično jednostavne karakteristike, pa ih je lako i klasifikovati. S tranzistorima to nije slučaj. Njih karakteriše veliki broj kriterija, pa da bi se one odredile morali bi proučiti tehničku dokumentaciju kod proizvodjača. Medjutim, uglavnom za naše projekte niti ne moramo da znamo – korističemo za projekte tačno odredjene tranzistore. Identifikovaćemo ih po brojevima na tranzistoru, npr. 2N2222. Ako baš taj tranzistor ne možemo da pronadjemo postoje uporedne tabele kod proizvodjača gdje možemo izabrati odgovarajuću zamjenu.
Tranzistori se prema načinu rada dijele u dvije glavne grupe:
- bipolarne tranzistore (eng. BJT - Bipolar Junction Transistor) kod kojih vodljivost ovisi o manjinskim nositeljima električnog naboja (elektronima u NPN ili šupljinama u PNP tipu) te
- unipolarne tranzistore (engleski: FET - Field Effect Transistor) kod kojih vodljivost ovisi samo o većinskim nositeljima električnog naboja (elektronima u N-kanalnom ili šupljinama u P-kanalnom tipu).
Pod pojmom tranzistor najčešće se podrazumijeva ranije otkriveni bipolarni tranzistor, a kada se govori o unipolarnom tranzistoru redovito se naglašava o kojoj se vrsti unipolarnog tranzistora radi.
Bipolarni tranzistori su građeni tako da dopiranjem čistog poluvodiča, npr. silicija ili germanija, nastaje struktura u kojoj se između dva područja istog tipa vodljivosti (P ili N) nalazi područje suprotnog tipa vodljivosti (N ili P). Ovisno o tome moguća su dva tipa bipolarnih tranzistora koji se označavaju kao:
- PNP(pozitivno-negativno-pozitivno)
- NPN(negativno-pozitivno-negativno)
Kod bipolarnih tranzistora razlikujemo:
- bazu [B]
- emiter [E]
- kolektor [C]
na koje su spojeni izvodi pomoću kojih se tranzistor spaja u vanjski električni krug.
Unipolarni odnosno FET (eng. Field-effect transistor) tranzistori su oni kojima se naponski upravlja jačinom struje, tj. električnim poljem pa su zbog toga i dobili naziv tranzistori sa efektom polja. Elektrode FET-a su :
- Source
- Drain
- Gate
Source i Drain su elektrode izvedene iz slojeva poluprovodnika koje povezuju "kanal". Zavisno o tipu poluprovodnika od kojeg je izrađen kanal razlikujemo dva tipa unipolarnih tranzistora: N-kanalni i P-kanalni.
Gate (Upravljačka elektroda) može biti izolovana od kanala ili spojena sa kanalom. Zato prema konstrukciji razlikujemo: spojni FET (JFET) i FET sa izolovanim gate-om (MOSFET)
