Opšti podaci o metalima:
- Atomi metala povezani su relativno jakim metalnim vezama i svi su metali na sobnoj temperaturi čvrstog agregatnog stanja, osim žive koja je tečna. Metali se u čvrstom agregatnom stanju odlikuju stalnim oblikom i zapreminom, te uređenim razmještajem atoma koji nazivamo kristalnom strukturom (kristalna rešetka).
- Metali su sive boje osim bakra, koji je crven, i zlata, koje je žuto.
- Dobri su provodnici elektriciteta i toplote.
- Metali su elektropozitivni, jer imaju svojstvo da otpuštaju elektrone.
- Karakteristicno svojstvo metal je njihova kovnost. Mogu se mehanički obrađivati-kovati i izvlačiti u žice.
- Medjusobno se razlikuju po tvrdoći. Metali Ia grupe su najmekši.
- U prirodi se u elementarnom (nevezanom) stanju pojavljuju slabo reaktivni metali poput zlata i platine. Neke nalazimo i u vezanom i u nevezanom obliku, npr. bakar i srebro, dok većinu metala nalazimo u obliku spojeva (minerala) u rudama. Mineral je prirodna čvrsta homogena supstanca koja ima odredjen hemijski sastav i strukturu.
- Dijelimo ih na plemenite, poluplemenite i neplemenite metale, ovisno o tome koliko su otporni na uticaj zraka, vlage i ugljičnog dioksida. Zlato, na primjer, ubrajamo u plemenite metale, jer ne reagira gotovo ni sa čim. Željezo je neplemeniti metal koji na vlažnom zraku hrđa (korodira). Neki se metali poput bakra i aluminija na zraku prevuku zaštitnim slojem oksida koji ih štiti od daljnjeg uticaja vlage i zraka. Oni spadaju u poluplemenite metale.
- U prirodi većina metala dolazi u vidu oksidnih i sulfidnih ruda. Izuzetak su plemeniti metali.
- U ljudskom tijelu najzastupljeniji metal je kalcijum(1,4%) i sastojak je kostiju. Mnogi metali su neophodni našem organizmu. Dobijamo ih putem ishrane.
- U Zemljinoj kori od svih metala najzastupljeniji je aluminijum (8,1%).
- Metali grade soli u kojima se pojavljuju kao kationi.
Metali čine najveći dio Periodnog sistema elemenata (PSE), više od tri četvrtine svih poznatih hemijskih elemenata.
U odnosu na položaj u Periodnom sistemu i karakterističnim svojstvima metali se mogu podijeliti u 3 grupe:
- Alkalni metali (metali Ia grupe);
- Zemnoalkalni metali (metali IIa grupe);
- Prelazni metali(metali b grupa);
Metali imaju slične hemijske osobine. Reaguju sa kiseonikom pri čemu nastaju oksidi – bazni oksidi. Oksidi alkalnih i većine zemnoalkalnih metala jesu jonske supstance bijele boje.
Rastvaranjem oksida metala u vodi dobijamo HIDROKSIDE, tj. BAZE. Baze sadrže metal i hidroksilnu grupu, OH- .
DOBIJANJE BAZA:
OKSID METALA + VODA → BAZA
Primjer:
MgO + H2O → Mg(OH)2
Neke baze:
NaOH - natrijumova baza
Ca(OH)2 - kalcijeva baza
Al(OH)3 - aluminijumova baza
KOH - kalijeva baza
NH4OH - amonijeva baza
